ბოლოდროინდელი საოცრებები

ძველი მსლოფლიოს შვიდი საოცრების ტრადიციით მრავალი სხვა სიაც შექმნილა, რომლებიც ადამიანთა მიერ საინჟინრო მიღწევათა გარდა ბუნებრივ საოცრებებსაც შეიცავს. თუმცა ეს სიები უფრო არაფორმალურია და მათზე რაიმე კონსენსუსი არ არსებობს.

იხ. ასევე შუა საუკუნეების სამყაროს შვიდი საოცრება

   სამოქალაქო ინჟინერთა ამერიკის საზოგადოებამ ჩამოაყალიბა თანამედროვე მსოფლიოს შვიდ საოცრებათა სია

ევროგვირაბი, ლა-მანშის გვირაბი (ფრანგ. tunnel sous la Manche, ინგლ. Channel Tunnel ან Euro Tunnel) — რკინიგზის გვირაბი, რომელიც ლა-მანშის ქვეშ გადის და აკავშირებს კონტინენტურ ევროპას დ. ბრიტანეთის კუნძულთან. გვირაბის პუნქტებია კალე, საფრანგეთი — დუვრი, ინგლისი. გვირაბი ოფიციალურად გახსნეს ფრანსუა მიტერანმა და დედოფალმაელისაბედ II-მ 1994 წლის 6 მაისს.

გვირაბის სიგრძე შეადგენს 51 კმ, მათ შორის 39 კმ არხის ქვეშ მდებარეობს.

ამერიკის ინჟინერ-მშენებართა საზოგადოებამ (American Society of Civil Engineers) ევროგვირაბი თანამედროვე მსოფლიოს შვიდ საოცრებათა სიაში შეიტანა.

ტორონტოს ტელეანძა, ასევე კანადის ეროვნული ტელეანძა (CN Tower) ყველაზე მაღალი ცალკე მდგომი სტრუქტურაა მსოფლიოში, 553,33 მეტრი სიმაღლით. მდებარეობს ტორონტოში, ონტარიო, კანადა და ქალაქის სიმბოლოდ ითვლება (გეოგრ. კოორდ. 43°38′33.24″N, 79°23′13.7″W). მას ყოველწლიურად ორ მილიონზე მეტი დამთვალიერებელი ჰყავს.

ტორონტოს ტელეანძის მშენებლობა 1973 წლის 6 თებერვალს დაიწყო კანადის ნაციონალური რკინიგზის მიერ, რომელსაც მძლავრი ტელე-რადიო საკომუნიკაციო პლატფორმა სჭირდებოდა დიდ ტორონტოს რეგიონში, და ასევე ნაწილობრივ კანადის ინდუსტრიის სიმძლავრის დემონსტრირებისთვის. პროექტის ჯგუფის მთავარი წევრები იყვნენ კომპანიები NCK Engineering როგორც სტრუქტურის ინჟინრები; John Andrews Architects; Webb, Zerafa, Menkes, Housden Architects; Foundation Building Construction და Canron (აღმოსავლეთის სტრუქტურის განყოფილება).

პროექტზე მუშაობა დღე-ღამის განმავლობაში განუწყვეტლივ მიმდინარეობდა (შაბათ-კვირის გარდა) დაახ. 40 თვის განმავლობაში 1.537 მუშის მიერ და საბოლოოდ 1976 წლის 26 ივნისს გაიხსნა. სტრუქტურის მოკლეტალღოვანი მიმღებები შორეული სიგნალებისთვის 338 მეტრზეა დამონტაჟებული, ხოლო ტრანსმისიის ანტენა კი ანძის თავზეა მოთავსებული. მშენებლობა დაახ. $300 მილიონი კანადური დოლარი ($260 მილიონი აშშ-ის დოლარი 2005 წლის კურსით) დაჯდა და თვითღერებულება ამოღებულ იქნა 15 წელიწადში.

ემპაია სტეიტ ბილდინგი (ინგლ. Empire State Building), 102 სართულიანი თანამედროვე არტ-დეკო სტილის შენობა ნიუ-იორკ სიტიში, დაპროექტებული „შრივ, ლემბ ენდ ჰარმონ ასოშიეტს“ მიერ და აშენებული 1931 წელს. ცათამბჯენს სახელი ნიუ-იორკის შტატის მეტსახელის გამო დაერქვა და დღემდე ყველაზე მაღალ შენობად რჩება ქალაქ ნიუ-იორკში.

სამოქალაქო ინჟინერთა ამერიკულმა საზოგადოებამ შენობა მსოფლიოს ერთ-ერთ თანამედროვე შვიდ საოცრებათაგან შერაცხა. შენობა ასევე ეკუთვნის უდიდეს ცათამბჯენთა მსოფლიოს ფედერაციას.

ოქროს კარიბჭე (ინგლ. Golden Gate Bridge – ოქროს კარიბჭის ხიდი) — დაკიდული ხიდი გოლდენ-გეიტისსრუტეზე, რომელიც სან-ფრანცისკოს უბეს წყნარ ოკეანესთან აერთებს. ხიდის სრული სიგრძე 2.7 კმ-ია; დისტანცია საყრდენ კოშკებს შორის 1.280 მ, ხოლო სიმაღლე ხიდის მაგისტრალურ ნაწილსა და წყალს შორის საშუალოდ 67 მ. ორი საყრდენი კოშკი 227,4 მ-ია წყლის ზევით. მთავარი დაკიდული კაბელების დიამეტრი — 0,91 მ.

ოქროს კარიბჭე ყველაზე გრძელი დაკიდული ხიდი იყო მსოფლიოში მისი მშენებლობის დასრულების ჟამს1937 წელს და მას შემდეგ სან-ფრანცისკოს საყოველთაოდ აღიარებული სიმბოლო გახდა. ამჟამად ხიდი სიდიდით მეორე დაკიდული ხიდია აშშ-ში ვერაძანო-ნეროუს ბრიჯის შემდეგ (ნიუ-იორკი).

ოქროს კარიბჭეზე დღეში 118 000 ადამიანი გადადის.

იტაიპუს კაშხალი (გუარანი Itaipu; პორტ. Itaipu; ესპ. Itaipú) — ჰიდროელექტრო დამბა მდინარე პარანაზე,ბრაზილია-პარაგვაის საზღვარზე. სახელი „იტაიპუ“ აღებულ იქნა იმ პატარა კუნძულისგან, რომელიც ნაგებობის სიახლოვეს მდებარეობდა. გუარანის ენაზე ეს სიტყვა „ქვის ხმას“ ნიშნავს.

წლიური გამომუშავების სიმძლავრით, კაშხალი უდიდესია მომუშავე ჰიდროელექტროსადგურებს შორის. 2008 წელს 94.7 TWh გამოიმუშავა, 2009 წელს 91.6 TWh,^[1] მაშინ, როცა ჩინეთში მდებარე სანსიის კაშხალმა 2008 წელს 80.8 TWh და 2009 წელს 79.4 TWh გამოიმუშავა. კაშხლის სიმძლავრე 14 000 მეგავატია და მეორეა 22 500 მეგავატიანი სანსიის კაშხლის შემდეგ. სადგურის ოპერირებას ორი ქვეყანა — ბრაზილია და პარაგვაი ახდენენ, რადგან ის მდინარე პარანაზე ამ ორ ქვეყანას შორის სასაზღვრო მონაკვეთზე, ქალაქ სიუდად-დელ-ესტესთან მდებარე მეგობრობის ხიდიდან 15 კმ-ით ჩრდილოეთით მდებარეობს. ნაგებობა გადაჭიმულია ბრაზილიის ქალაქ ფოს-დუ-იგუასუდან პარაგვაის ქალაქ სიუდად-დელ-ესტემდე. 2008 წელს სადგურის მიერ გამომუშავებულმა ენერგიამ პარაგვაიში მოხმარებული ენერგიის 90% და ბრაზილიაში მოხმარებულის 19% შეადგინა.^[2]

ამჟამად დამონტაჟებულია 20 ერთეული გენერატორი, რომელთაგან ათი პარაგვაისთვის 50 ჰერცის სიხშირის ენერგიას გამოიმუშავებს, ათი კი 60 ჰერცს ბრაზილიისთვის. ორი 600 kV HVDC გადამცემი ხაზი, თითოეული 800 კმ სიგრძის, ორივე ქვეყნის ენრეგიას სან-პაულუში გზავნის, სადაც ტერმინალი მას 60 ჰერციან ენერგიად გარდაქმნის.

კაშხლის დაპროექტება 1971 წელს დაიწყო. უკანასკნელი 2 გენერატორი 2007 წელს დამონტაჟდა.

დელტაპროექტი (ნიდერლ. Deltawerken) — მასშტაბური წყალდიდობის საწინააღმდეგო სისტემა განხორციელებული ნიდერლანდში 1953 წელს ჩრდილოეთის ზღვის დატბორვით გამოწვეული ტრაგედიის განმეორების თავიდან ასაცილებლად.

1953 წელს ჩრდილოეთის ზღვამ ნიდერლანდში ჯებირები და წყლის სამაგრი კედლები გაარღვია და ქვეყნის თითქმის მთელი სანაპირო ზოლი დატბორა. შედეგად დაიღუპა 1835 ადამიანი, ხოლო ევაკუირებულ იქნა 70.000. დაიხრჩო 10.000-მდე პირუტყვი და 4500 შენობა განადგურდა. საპასუხოდ ნიდერლანდის მთავრობამ შეიმუშავა მსოფლიოში ყველაზე მასშტაბური წყალდიდობისგან დამცავი პროექტი, რომელიც მოიცავს 10.250 მილის სიგრძის ჯებირებს (1500 მილი პირველადი და 8750 მილი მეორეული ჯებირი) და 300 ნაგებობას. ეს ასევე მსოფლიოში ყველაზე ძვირადღირებული საინჟინრო პროექტი იყო. პროექტმა ოკეანისგან 13 ესტუარის იზოლაცია მოახდინა. ამასთან დაახლოებით 1650 კვ. კმ მიწა გამონთავისუფლდა ზღვისგან.

პანამის არხი (ესპ. Canal de Panamá) — მნიშვნელოვანი სანაოსნო არხი, რომელიც ჭრის პანამის ყელს ცენტრალურ ამერიკაში და აკავშირებს ატლანტისა და წყნარ ოკეანეებს. არხის მშენებლობა იყო ერთ-ერთი უდიდესი და ურთულესი საინჟინრო პროექტი, რომელიც კი ადამიანს დღემდე განუხორციელებია. არხის აშენება დიდად წაადგა საერთაშორისო ტვირთზიდვას, ვინაიდან სატვირთო გემებს უკვე აღარ სჭირდებოდათ კონტინენტის შემოვლა გრძელი და საშიში მარშრუტით დრეიკის სრუტესა და ჰორნის კონცხთან სამხრეთ ამერიკის უკიდურეს სამხრეთში. ამჟამად გემს ნიუ-იორკიდან სან-ფრანცისკოში 9.500 კმ-ის გავლა უწევს, რაც თითქმის 2.5-ჯერ ნაკლებია ადრინდელ 22.500 კმ-ზე.

მიუხედავად იმისა, რომ თავად იდეა პანამის არხისა ადრეულ XVI საუკუნეში ჩაისახა, პირველი მცდელობა არხის აშენებისა მხოლოდ 1880 წელს განხორციელდა ფრანგების მეთაურობით. თავდაპირველი მცდელობა წარუმატებლად დასრულდა და პროექტის დასრულება შემდგომში აშშ-მა იკისრა. არხი 1914 წელს გაიხსნა. 77 კმ სიგრძის არხის მშენებლობას ბევრი სირთულე სდევდა თან, მათ შორის ტროპიკული ავადმოყოფობები (მალარია და ყვითელი ცხელება) და მასიური მეწყერი. არხის მშენებლობაზე დაახლ. 27.500 მუშა დაიღუპა.http://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%A8%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90#.E1.83.91.E1.83.9D.E1.83.9A.E1.83.9D.E1.83.93.E1.83.A0.E1.83.9D.E1.83.98.E1.83.9C.E1.83.93.E1.83.94.E1.83.9A.E1.83.98_.E1.83.A1.E1.83.90.E1.83.9D.E1.83.AA.E1.83.A0.E1.83.94.E1.83.91.E1.83.94.E1.83.91.E1.83.98